Mấy ai biết, tiểu đêm là triệu chứng của nhiều bệnh lý, và do cả những nguyên nhân hết sức đơn giản.
ThS.BS Phan Hữu Phước, Giám Đốc Phòng Khám Lão Khoa Med-Vie, TP,HCM
Thật là phiền toái khi buổi tối không ngủ được, lại phải thức trắng để… đi tiểu nhưng nhiều người bỏ qua vì cho là “chuyện nhỏ” hoặc ngại nói. Mấy ai biết, tiểu đêm là triệu chứng của nhiều bệnh lý, và do cả những nguyên nhân hết sức đơn giản.
Nguyên nhân từ bệnh lý…
Trục trặc của tuyến tiền liệt: thường gặp nhất là bướu lành tiền liệt tuyến. Đây là bệnh hay gặp ở nam giới, chỉ đứng thứ hai trong các bệnh liên quan đến niệu khoa, nguyên nhân vẫn chưa được xác định. Vấn đề ở đây là: khi tuyến tiền liệt to, sẽ dẫn đến ngăn cản dòng nước tiểu và kích thích bàng quang, và triệu chứng thường gặp là đi tiểu nhiều lần, kể cả vào ban đêm. Có bệnh nhân đi 4 – 5 lần, có người “thê thảm” hơn khi thức trắng đêm bởi cả chục lần đi tiểu.
Viêm bàng quang: ai cũng biết bàng quang là cơ quan chứa nước tiểu, sau khi đã được thận lọc qua. Viêm bàng quang có thể do nhiều nguyên nhân, nhưng dù là viêm bàng quang mãn tính hay cấp tính, bao giờ cũng khiến người bệnh cứ mắc tiểu dù vừa tiểu xong, đi tiểu nhiều lần, không ngoại trừ cả ban đêm và tiểu són.
Sỏi thận: biểu hiện lâm sàng của sỏi thận rất đa dạng do tuỳ thuộc vào vị trí, độ to nhỏ của sỏi, vào các biến chứng do sỏi gây ra. Trong số các triệu chứng lâm sàng thường kèm theo bao giờ cũng có các biểu hiện như tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu đục… cả ban ngày lẫn ban đêm. Cần lưu ý trong nhiều trường hợp hòn sỏi cỡ 4 – 5 mm ở thận vẫn có thể chung sống hoà bình trong nhiều chục năm.
… và không do bệnh lý
Uống nhiều nước: nhiều người có thói quen uống nhiều nước vào buổi tối, vì nghĩ sẽ giúp thận dễ dàng làm việc, loại bỏ những chất độc hại khi ngủ. Rõ ràng, “có vào” thì phải “có ra”, uống nhiều nước như thế, nửa đêm thức giấc giải quyết cái chuyện “đầu ra”, là điều tất nhiên! Đó là chưa kể uống nhiều nước còn có thể dẫn đến tình trạng đa niệu, ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ.
Do các chất kích thích: nếu ban ngày khổ chủ đã dùng các chất kích thích như rượu, trà, càphê thì đêm tiểu nhiều là tất nhiên, vì đây là những thứ có tác dụng lợi tiểu, kích thích bàng quang gây tiểu thường hơn.
Do lớn tuổi: khả năng tái hấp thu kém, bài tiết từ tiết niệu giảm, dẫn đến tình trạng phải đi tiểu nhiều lần hơn, kể cả vào ban đêm.
Do mang thai: với rất nhiều thai phụ, tình trạng tiểu đêm xảy ra do các nội tiết tố từ nhau thai tiết ra và do tử cung to ép lên bàng quang. Ngoài ra, chấn thương do sinh nở gây tổn thương niệu đạo cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng tiểu nhiều, tiểu đêm.
Do thuốc: khi phải dùng những thuốc lợi tiểu theo chỉ định để chữa bệnh tăng huyết áp và bệnh phù thũng do suy tim, suy thận và xơ gan, bệnh nhân phải chấp nhận những phản ứng phụ kèm theo như tiểu nhiều, trong đó có tiểu đêm. Ngoài ra nhóm chẹn kênh canxi dùng buổi tối cũng có thể gây tiểu đêm.
Giải pháp nào cho chuyện tiểu đêm?
Vấn đề điều trị đối với chứng tiểu đêm là rất quan trọng, bởi nó ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, công việc, sức khoẻ. Tuỳ theo nguyên nhân, bác sĩ sẽ có hướng điều trị thích hợp. Tuy nhiên, cần lưu ý là với gần 20 nguyên nhân khác nhau của chứng tiểu đêm, chắc chắn không một loại thuốc nào có thể trị chung cho ngần ấy bệnh lý, như nhiều mẫu quảng cáo thuốc đường mật! Ông bà ta có câu “đúng thầy, đúng thuốc”. Hãy để công việc chẩn đoán, điều trị cho các bác sĩ, đừng tự mình làm theo lời đồn thổi của quảng cáo, hay tự mình bắt bệnh, tự điều trị. Nguy hiểm hơn, là nghe theo lời hướng dẫn từ người quen, để rồi tiền mất, mà bệnh thì ở lại!
Tăng nguy cơ mắc kèm các bệnh khác
Tiểu nhiều, tiểu đêm là biểu hiện của rất nhiều vấn đề liên quan đến sức khoẻ và ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống. Đó là chưa kể, điều này còn làm tăng nguy cơ mắc kèm các bệnh khác. Mất ngủ là yếu tố thúc đẩy các bệnh khác, từ rối loạn hoạt động nội sinh, góp phần tăng huyết áp, ảnh hưởng đến bệnh tiểu đường, bệnh tim mạch, các vấn đề sức khoẻ khác. Chưa kể, mất ngủ do tiểu đêm còn ảnh hưởng trực tiếp về mặt tinh thần, dẫn đến tình trạng rối loạn lo âu và tăng stress.
Viêm đường tiết niệu: biểu hiện rất rõ ràng: đi tiểu liên tục dù là ngày hay đêm, đau rát, khó chịu và sẽ tiến triển nhanh đối với những người tái phát. Nguyên nhân là nhiễm trùng dẫn đến kích thích bàng quang, đưa đến tình trạng đi tiểu liên tục.
Đái tháo đường týp 2: đi tiểu nhiều, đặc biệt là tiểu đêm, được xem là một trong những biểu hiện đầu tiên của bệnh đái tháo đường (ăn nhiều – uống nhiều – tiểu nhiều – sụt cân).
Theo Sài Gòn tiếp thị, Thứ Hai, 19/12/2011 17:04