Có nhiều yếu tố thuận lợi gây ra cơn đau tim trên bệnh nhân có bệnh thiếu máu cơ tim cục bộ như: tình trạng gắng sức, rối loạn cảm xúc nặng, cơn cao huyết áp,..
PHÒNG TRÁNH CƠN ĐAU TIM KHI Trời trở lạnh
ThS-Bs Phan Hữu Phước, Giám Đốc Phòng Khám Lão Khoa Med-Vie, Tp.HCM
Như chúng ta biết ở độ tuổi trung niên trở lên bệnh tim thiếu máu cục có tỉ lệ mắc bệnh khá cao từ 10-20% và một trong những dạng trở nặng của bệnh này là cơn đau tim. Cơn đau tim luôn là nỗi ám ảnh của những bệnh nhân bị thiếu máu cơ tim cục bộ vì cơn đau tim có tỉ lệ tử vong rất cao. Có nhiều yếu tố thuận lợi gây ra cơn đau tim trên bệnh nhân có bệnh thiếu máu cơ tim cục bộ như: “tình trạng gắng sức, rối loạn cảm xúc nặng, cơn cao huyết áp,.. và một yếu khá quan trọng khác là thay đổi nhiệt độ đột ngột của môi trường đặc biệt trong lúc chuyển mùa”. Ngoài ra cũng theo nghiên cứu đăng trên tạp chí tim mạch tại Hoa Kỳ (Circulation. 2007;116:II) khi nhiệt độ môi trường giảm đột ngột trên 4 độ C sẽ tác động xấu đến bệnh tim thiếu máu cục bộ, tăng huyết áp và bệnh suy tim.
Nhiều nghiên cứu khoa học đã thực hiện để lý giải cho những điều này:
• Tương tự như khi bị stress, cơn cao huyết áp hay tình trạng gắng sức thể lực lúc thời tiết trở lạnh nhu cầu oxy của cơ thể tăng cao hơn và tim phải làm việc nhiều hơn để cung cấp đầy đủ oxy cho các cơ quan trọng. Chính việc cơ tim phải làm việc quá mức là lý giải cho tình trạng xuất hiện cơn đau tim nhiều hơn.
• Khi khí hậu trở lạnh thì co mạch máu ngoại biên ở tay, chân là phản ứng của cơ thể, phản ứng này làm huyết áp tăng cao. Và chính cơn cao huyết áp trở thành yếu tố chính gây ra cơn đau tim.
• Một phát hiện mới gần đây là lúc giao mùa nhiệt độ môi trường giảm kèm theo các biến đổi về lực hút tĩnh điện giữa các khối không khí nóng và lạnh tác động lên thành mạch máu làm thành mạch kém đàn hồi hơn. Tất cả các biến đổi này cùng với thói quen ít vận động trong mùa lạnh làm tăng nguy cơ hình thành cục máu động trong lòng mạch máu tại tim và não gây tăng tỉ lệ cơn đau tim các bệnh lý mạch vành cấp và nhồi máu não.
Như vậy để phòng tránh cơn đau tim khi chuyển mùa ta cần lưu ý các vấn đề sau:
1. Phát hiện sớm tình trạng thiếu máu cơ tim cục bộ với các biểu hiện:
Thể có đau ngực và thể không đau ngực còn gọi là bệnh thiếu máu cục bộ cơ tim im lặng cũng khá thường gặp ở người cao tuổi và người bệnh đái tháo đường.
Đặc điểm của đau ngực do thiếu máu cục bộ cơ tim là cơn đau thắt ngực thường xảy ra sau khi gắng, làm việc nặng, xúc động mạnh, sau bữa tiệc thịnh soạn, sau giao hợp, thời tiết quá lạnh. Tính chất của cơn đau là cảm giác đau ở ngực trái vùng trước tim, đôi khi chỉ thấy khó chịu, hoặc cảm giác nặng bị đè ép sau xương ức lan đến cổ, hàm, vai trái, cánh tay trái. Thời gian cơn đau thắt ngực thông thường chỉ kéo dài vài giây đến vài phút thường không quá năm phút.
2. Phát hiện sớm cơn đau tim với các biểu hiện:
Cảm giác đau ở ngực phía sau xương ức như bị bóp nghẹn, đè nén hay hay cảm giác co thắt, dao đâm dữ dội trong lồng ngực. Đau ở ngực do tắc nghẽn mạch máu tim thường đau từ phía sau xương ức lan lên cổ, cằm lưng, vai và tay bên trái đôi khi lan xuống cả 2 cánh tay.
Cộng thêm với đau ngực là các biểu hiện: người lã mồ hôi, mặt tái xanh, tinh thần hốt hoảng, cảm giác buồn nôn và nôn, hơi thở nhanh và ngắn.
Khi người bên cạnh mình có những dấu hiệu này chúng ta cần xữ trí nhanh như sau : bình tĩnh kiễm soát tình huống, đặt bệnh nhân ngồi hoặc nằm xuống tư thế thoải mái, nới rộng quần aó và không cho phép bệnh nhân cử động. Làm được các điều này chúng ta đã giúp tim bệnh nhân được nghĩ ngơi và hạn chế được tổn thương tại cơ tim phần nào. Gọi ngay số điện thoại trung tâm cấp cưú.
3. Tuy nhiên phòng bệnh vẫn hơn là trị bệnh do đó người có vấn đề thiếu máu cơ tim cục bộ cần lưu ý:
Trong thời tiết chuyển mùa người bệnh thiếu máu cơ tim cục bộ hạn tình huống thay đổi nhiệt độ đột ngột như tắm nước lạnh, ra mưa lạnh …, làm việc quá sức, hạn chế stress.
Kiểm soát tốt huyết áp, theo dõi huyết áp thường xuyên tại nhà 2 lần mỗi ngày. Buổi sáng đo huyết áp sau khi ngủ dậy 60 phút và tối sau khi ăn chiều ít nhất 2 giờ.
Tập vận động thể lực đều độ cả sáng và chiều qua các hình thức tập thể dục hay thể thao phù hợp với sức khỏe của trái tim. Không hút thuốc lá và uống nhiều rượu.
Như vậy nêu tuân thủ tốt các điều này thì người có bệnh thiếu máu cơ tim cục bộ có thể giử gìn được sức khoẻ và có cuộc sống, công việc tốt hơn./.
